📚✒️ Dziś coś z prawa pracy, o które pytacie teraz z końcem roku częściej niż zwykle!
Pytanie: czy w razie wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę z pracownikiem z przyczyny dotyczącej pracownika, można uzyskać odprawę w ramach zwolnień grupowych (w tym indywidualnych)? Np. częsta nieobecność w pracy spowodowana chorobami.
Odpowiedź: odprawa przysługuje wyłącznie wtedy, gdy przyczyna rozwiązania stosunku pracy nie dotyczy pracownika.
Poniżej orzecznictwo:
📘I PK 200/18, „Przyczyna niedotycząca pracownika” w przypadku zwolnień grupowych i w przypadku tzw. zwolnienia indywidualnego – Wyrok Sądu Najwyższego
Przyczynami niedotyczącymi pracownika są wszystkie okoliczności niezwiązane z jego cechami psychofizycznymi i sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych. Inaczej rzecz ujmując, prawo do odprawy przysługuje w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy i niedotyczących żadnej ze stron. Dla prawa do odprawy nie ma zatem znaczenia, czy rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, ale istotne jest to, czy były to przyczyny niedotyczące pracownika. Wystarczające jest, aby przyczyny rozwiązania stosunku pracy nie dotyczyły pracownika, nie muszą one natomiast leżeć po stronie pracodawcy.
📙Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2015 r., III PK 59/14
Pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna w razie konieczności rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, jeżeli przyczyny te stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy. Wskazana konieczność musi istnieć w przeświadczeniu pracodawcy i być związana z celem i funkcjonowaniem łączącego strony stosunku pracy, natomiast nie może mieć dodatkowego źródła w okolicznościach dotyczących pracownika, a zwłaszcza w sposobie wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych, gdyż wówczas przyczyna wypowiedzenia niedotycząca pracownika nie ma charakteru wyłączności.
📗I PSKP 58/21, Pojęcie „przyczyny niedotyczące pracownika” w kontekście zwolnień grupowych – Wyrok Sądu Najwyższego
Pojęcie „przyczyny niedotyczące pracownika” w kontekście przepisów ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, to wszelkie okoliczności niezwiązane z cechami psychofizycznymi pracownika i sposobem wywiązywania się przez niego z obowiązków pracowniczych. Prawo do odprawy pieniężnej, o którym mowa w art. 8 ustawy, przysługuje w razie rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących pracodawcy i niedotyczących żadnej ze stron. Zauważa się przy tym, w kontekście wykładni art. 1 ustawy z 13 marca 2003 r., że nie jest ważne, czy zwolnienie następuje z winy pracodawcy, który niewłaściwie zarządzał przedsiębiorstwem, czy też jest następstwem okoliczności od niego niezależnych; przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie stosunku pracy w ramach ustawy z dnia 13 marca 2003 r. są wszelkie inne czynniki – poza statusem pracownika – rzutujące na potrzebę świadczenia pracy na rzecz konkretnego pracodawcy, których enumeratywne wyliczenie nie jest możliwe.
📕II PK 112/18, Przesłanki zastosowania ustawy o zwolnieniach grupowych. Uzasadnienie decyzji o rozwiązaniu stosunku pracy. Przesłanki uwzględnienia roszczenia o odprawę pieniężną w związku ze zwolnieniem indywidualnym z przyczyn niedotyczących pracowników – Wyrok Sądu Najwyższego
Obecnie stosowanie ustawy o zwolnieniach grupowych jest przewidziane w przypadku rozwiązania stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika, a nie – jak poprzednio – z przyczyn dotyczących pracodawcy. Oznacza to, że zastosowanie ustawy o zwolnieniach grupowych ma miejsce również wtedy, gdy do rozwiązania stosunku pracy dochodzi z przyczyn niedotyczących ani pracownika, ani pracodawcy. Przyczynami dotyczącymi pracownika są okoliczności związane ze sposobem wykonywania przez niego pracy oraz jego osobą (psychiczną i fizyczną możliwością świadczenia pracy). Przyczyny niedotyczące pracownika są przyczynami dotyczącymi pośrednio bądź bezpośrednio pracodawcy. Mogą mieć one zróżnicowany charakter, począwszy od ekonomiczno-finansowych, przez organizacyjno-strukturalne, skończywszy na technologiczno-ekologicznych.